Bệnh xuất huyết não – màng não do thiếu Vitamin K ở trẻ nhỏ

Tỉ lệ xuất huyết não màng não ở trẻ sơ sinh ngày càng tăng cao

Xuất huyết não màng não ở trẻ sơ sinh hoàn toàn khác với xuất huyết não màng não ở trẻ lớn, người lớn và người cao tuổi về nguyên nhân, biểu hiện bệnh, điều trị và dự phòng. Đây cũng là chứng bệnh khá phổ biến ở các nước trên thế giới hiện nay, trong đó có Việt Nam.

Xuất huyết não màng não ở trẻ sơ sinh là một bệnh lý có nguy cơ tử vong cao (từ 25 – 40% trẻ mắc bệnh), nếu may mắn sống sót cũng có tỷ lệ để lại di chứng tới 50%. Ở nước ta, mỗi năm có gần 1.5 triệu trẻ sơ sinh, với tỉ lệ nguy cơ mắc bệnh và để lại di chứng như trên thì mỗi năm sẽ có khoảng 5 nghìn bé mắc bệnh, 700 – 1600 bé tử vong và 1200 bé sống sót với các di chứng do bệnh để lại. Đây là số liệu được báo Tuổi Trẻ Online thống kê, rất đáng được quan tâm.

Theo BSCK I Đỗ Thu Hà – Cán bộ tư vấn y khoa Dược phẩm Đông Á cho biết: Các di chứng của xuất huyết não màng não ở trẻ sơ sinh để lại rất nặng nhề: liệt chức năng vận động, động kinh, ức nước não thất, chậm phát triển tinh thần, thậm chí trẻ sẽ bị tàn tật đến suốt cuộc đời. Mặc dù đây là chứng bệnh nguy hiểm nhưng chúng ta hoàn toàn có thể dự phòng được và chữa khỏi, ít di chứng nếu như được phát hiện và điều trị sớm.

Biểu hiện của xuất huyết não màng não do thiếu vitamin K

Xuất huyết não màng não do thiếu vitamin K ở trẻ nhỏ thường phát bệnh sớm, có hơn 90% bệnh khởi phát khi bé được 30 – 90 ngày tuổi, thậm chí một số bé có nguy cơ bị bệnh ngay khi vừa cất tiếng khóc chào đời cho đến 3 tháng tuổi; có rất ít trường hợp bé mắc bệnh khi trên 3 tháng tuổi.

Bệnh phát rất nhanh và thường xảy ra đột ngột. Trẻ bị xuất huyết não màng não do thiếu vitamin K sẽ có biểu hiện:

• Da xanh tái
• Bỏ bú, nôn trớ và khóc thét lên
• Rên rỉ và co giật, có thể mất ý thức và hôn mê đồng thời. Bé có thể bị co giật toàn thân hoặc co giật cục bộ ở một chi, ở mặt hoặc nửa người
• Mi mắt bị sụp
• Nhịp thở không đều hoặc có lúc ngừng thở (Đây là trường hợp bệnh nhi đã ở trong giai đoạn rất nguy kịch)

Bệnh có diễn tiến nhanh và bệnh nhi dễ rơi vào tình trạng nguy kịch, nên đa số bé sẽ được đưa đến vệnh viện trong 1 – 2 ngày đầu. Nếu quan sát kĩ, cha mẹ có thể thấy thóp của bé phồng, căng; trên da có xuất huyết (bầm tím; với trẻ sơ sinh có thể bị chảy máu rốn kéo dài và nếu trẻ có tiêm chích thì chỗ tiêm chích bầm tím). Khi có biểu hiện xuất huyết ở da, rốn, chỗ tiêm chích thì cha mẹ nên đưa bé đến cơ quan y tế gần nhất để khám, phát hiện bệnh sớm, không để xảy ra xuất huyết não – màng não. Nếu bé đã được 30 – 60 ngày tuổi mà có biểu hiện như trên, cha mẹ nên nghi ngờ ngay là xuất huyết não màng não. Xét nghiệm thấy có thiếu máu, chọc dò nước não tủy thấy dịch chảy ra màu hồng có máu.

Nguyên nhân xuất huyết não màng não ở trẻ nhỏ

Theo BSCK I Đỗ Thu Hà, có nhiều nguyên nhân gây bệnh, nhưng thiếu vitamin K là nguyên nhân chính dẫn đến trẻ nhỏ mắc phải chứng bệnh đáng sợ này. Vitamin K tham gia vào quá trình tổng hợp ở một số yếu tố đông máu ở gan. Thiếu các yếu tố này khiến cơ thể dễ bị chảy máu. Vì vậy, khi chăm sóc bé, cha mẹ nên lưu ý tới vitamin K (có từ 2 nguồn: thực phẩm và từ vi khuẩn đường ruột tổng hợp).

Ở trẻ nhỏ, vitamin K được cung cấp do chuyển từ mẹ sang thai nhi qua rau thai, lượng này rất nhỏ, thấp hơn nhu cầu sinh lý, nhưng chủ yếu qua sữa mẹ. Tuy nhiên, vitamin K trong sữa mẹ thấp hơn sữa bò và sữa công thức.

Mặt khác, nếu trong những tháng cuối thai kì mẹ không được bồi bổ các thực phẩm giàu vitamin K, sau khi sinh thực hiện chế độ ăn kiêng khem khiến lượng vitamin K trong sữa mẹ càng thấp. Cộng với đó, ở trẻ sơ sinh, khi 01 tháng tuổi, vi khuẩn có khả năng tổng hợp vitamin K ở đường ruột chưa đủ, dẫn đến bé càng có nguy cơ cao bị thiếu vitamin K, tăng khả năng bị xuất huyết não màng não hơn trẻ lớn. Một số bé phải dùng thuốc kháng sinh sớm, rối loạn chức năng tiêu hóa cũng sẽ khiến nguồn vitamin K tổng hợp ở ruột thấp hơn.

Các bà mẹ khi mang thai dùng các thuốc rifamycin, isoniazid, bacbiturat hoặc bị nhiễm dioxin cũng sẽ khiến con khi sinh ra có khả năng bị xuất huyết não màng não cao hơn những đứa trẻ khác.

Điều trị xuất huyết não màng não ở trẻ nhỏ do thiếu vitamin K 

Khi trẻ có biểu hiện phát bệnh, bố mẹ cần đưa con tới bệnh viện gần nhất để được điều trị cấp cứu, không thể chữa tại nhà hoặc các phòng khám. Nếu do thiếu vitamin K thì phải được điều trị tích cực bằng tiêm vitamin K, truyền máu và chăm sóc, theo dõi đặc biệt, chống co giật, hỗ trợ thở và cung cấp dinh dưỡng vì trẻ hôn mê không thể bú được.

Sau khi cầm máu, xuất huyết não màng não ổn định, nếu có ổ máu tụ có thể phải can thiệp phẫu thuật lấy máu tụ. Bệnh cần có phương pháp điều trị khẩn trương, chi phí khá tốn kém nhưng tỉ lệ tử vong và di chứng vẫn cao vì vậy việc dự phòng xuất huyết não màng não cho trẻ rất quan trọng.

Các biện pháp dự phòng

Bệnh xuất huyết não - màng não ở trẻ nhỏ hoàn toàn có thể dự phòng được bằng cách cung cấp vitamin K cho tất cả trẻ mới sinh theo 2 phương pháp sau:

• Tiêm cho tất cả trẻ mới sinh một mũi vitamin K1 1mg, hoặc vitamin K3 2mg.
• Cho tất cả trẻ mới sinh uống vitamin K1 2mg, 3 lần, lần một sau khi sinh, lần hai lúc 7 ngày tuổi và lần ba lúc 1 tháng tuổi.

Cách tốt nhất là dùng phương pháp tiêm một lần cho trẻ ngay sau sinh (tiêm cho tất cả trẻ ngay sau sinh không kể trẻ đó đủ tháng hay thiếu tháng, trẻ khỏe hay yếu). Hiệu quả của sử dụng vitamin K1 và K3 là như nhau. 

Hiện nay hầu hết các nước đã có Chương trình dự phòng xuất huyết não - màng não cho trẻ nhỏ bằng tiêm một liều 1mg vitamin K1 cho trẻ mới sinh đã mang lại hiệu quả rất tốt, tỷ lệ xuất huyết não - màng não ở trẻ nhỏ đã giảm xuống chỉ còn 0,25/100.000 trẻ mới sinh.

An cung ngưu hoàng hoàn

Sản phẩm do công ty TNHH Thương Mại Dược phẩm Đông Á phân phối trên phạm vi toàn quốc

Hotline: 19001756

Nếu bạn chưa tìm được điểm bán gần nhất, vui lòng click VÀO ĐÂY để đặt hàng Online